شاید صحبت از تاثیر هدفگذاری بر سلامتی، امری بدیهی و واضح به نظر برسد، اما در این کره خاکی، افرادی هستند که همچنان زندگی خود را به بطالت می‌گذرانند، و دریغ از داشتن یک هدف. شاید اگر آن‌ها نیز بدانند، چقدر هدفگذاری و داشتن هدف می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی آن‌ها اثرگذار باشد، راحت از این موضوع عبور نکنند.
اگر میخواهید شاد باشید، هدفی تعیین کنید که به افکار شما فرمان دهد، انرژی شما را آزاد کند و امیدهای شما را برانگیزد – اندرو کارنرگی
تا به حال کلمه “ایکیگای” به گوشتان خورده است؟ می‌دانید مفهوم آن چیست؟ یا خاستگاه این کلمه کجاست؟ “ایکیگای” یک مفهوم ژاپنی و به معنای « دلیل وجود» است. «ki» در زبان ژاپنی یعنی «زندگی» و «gai» به معنی «ارزش» یا «ارزش داشتن» است.
در واقع ایکیگای هدف زندگی شماست، همان چیزی است که شما را خوشحال و خوشبخت می‌کند و هر روز به شما انگیزه می‌دهد که از خواب برخیزید. برخی معتقدند یکی از دلایل شادی و طولانی بودن عمر و سلامتی ژاپنی‌ها از همین مفهوم سرچشمه می‌گیرد. ایکیگای معانی دیگری نیز دارد مانند:
- هدف زندگی، چیزی که باعث می‌شود، زندگی ارزش زیستن داشته باشد؛
- معنای زندگی، چیزی که به خاطر آن زندگی می‌کنید؛
- خوشختی، در فرهنگ ژاپن، ایکیگای به معنی یافتن خوشبختی و سعادت در زندگی است.
این مفهوم امروزه بیشتر از همه در جزیزه اوکیناوا ژاپن رواج دارد، و اتفاقا بیشتر افراد بالای 100 سال جهان در این جزیزه زندگی میکنند. همین مفهوم کافی است تا پی ببریم، داشتن هدف، داشتن معنا و دلیل وجودی در زندگی باعث می‌شود، امید خود را حفظ کنیم، با مشکلات بجنگیم و از موانع عبور کنیم تا بتوانیم شیرینی رسیدن به هدف را بچشیم.
زمانی که تمام دنیا با یک بیماری همه‌گیر روبه‌رو بود، خیلی راحت بود که دلسرد شویم و امید خود را از دست بدهیم. اما در آن شرایط هدف ما حفظ زندگی بود، و این هدف و تلاش برای آن، کمک کرد از دوران پاندمی عبور کنیم.
همانطور که اندرو کارنگی به وضوح اشاره کرد، تعیین هدف در زندگی می‌تواند افکار شما را متمرکز نگه دارد، انرژی شما را هدایت کند. امیدی را که برای عبور از یک لحظه ناامیدی و فراتر از آن لازم است، القا کند.
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا برخی افراد در تحقق رویاهای خود و زندگی هدفمند اینقدر خوب هستند؟ فوت کوزه‌گری آن‌ها برای موفقیت چیست؟
برخی افراد می‌گویند تنها کاری که باید انجام دهید این است که برای رسیدن به آنچه در زندگی میخواهید سخت تلاش کنید. برخی از مردم فکر میکنند که رسیدن به هدف به عواملی مانند امکانات، پول و روابط بستگی دارد. و معتقدند افرادی هستند که وقتی به دنیا آمده‌اند امکانات و منابع در اختیار آن‌ها قرار داده شده است و به این ترتیب به موفقیت رسیده‌اند.
حقیقت این است که آمارها نشان می‌دهد کسانی که اهدافی را ایجاد میکنند و فرآیند هدفگذاری منظم و ثابتی دارند، احتمال دستیابی به رویاهای زندگی‌شان بسیار بیشتر است.
با این حال، یک فرمول برای تبدیل رویاها به واقعیت وجود دارد، صرف نظر از اینکه، چه کسی هستید و چطور خود را اثبات می‌کنید. فرمول رسیدن به هدف و تحقق رویاها این است:
اهداف + تعهد = رویاها به حقیقت می‌پیوندند.
وقتی هدفی را برای خود انتخاب می‌کنیم، یعنی دقیقا می‌دانیم به چه چیزی می‌خواهیم برسیم، و برای رسیدن به آن چه اقداماتی باید انجام دهیم. وقتی هدف داشته باشیم، می‌توانیم توانایی خود در دستیابی به اهداف را، مورد سنجش و ارزیابی دقیق‌تر انجام دهیم. و از همه مهم‌تر، برنامه‌ای داریم که می‌تواند ما را در مسیر دستیابی به اهداف راهنمای کرده و در مسیر صحیح نگه دارد.
زمانی که برای رسیدن به اهداف خود تعهد و عزم کافی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد با وجود موانعی که در مسیر ممکن است با آن‌ها روبه‌رو شویم، مثلا شرایط زمانی دشوار، باز هم مایل به انجام اقدامات مستمر برای تحقق رویاهای خود هستیم.
داشتن هدف و متعهد ماندن به آن، باعث می‌شود تمرکز خود را فقط بر روی چیزهایی معطوف کنیم که برای رسیدن به نتیجه دلخواه ضروری هستند. چرا که گاهی مواقع، ما زمان خود را صرف مسائلی می‌کنیم که هیچ ارتباطی با آنچه که در زندگی واقعا می‌خواهیم ندارند. مثلا زمانی که تمرکز خود را بر این می‌گذاریم که دیگران چه کارهایی انجام می‌دهند و چه دستاوردهایی به دست می‌آورند، باعث می‌شود تمرکز خود را از دست بدهیم.
داشتن هدف چه تاثیری بر زندگی ما دارد؟
درباره مزایای داشتن هدف در زندگی بسیار شنیده‌ایم، تحقیقات مختلف به مزایای داشتن هدف در زندگی اشاره میکنند که این مزایا از نظر علم کاملا اثبات شده است. در ادامه به سه مزیت عمده هدفگذاری در زندگی اشاره می‌کنیم.
تحقیقات نشان می‌دهند، افراد هدفمند، عمر طولانی دارند.
در سال 2015، تحقیقات رندی کوهن و آلن روزانسکی، نتایج عجیبی را درباره مزیت داشتن هدف در زندگی نشان داد. آن‌ها به مدت 7 سال، بیش از 136هزار نفر را مورد مطالعه قرار دادند. میانگین سنی این افراد 67 سال بود که سن بالایی به شمار می‌رفت و این سن به زمان مرگ نیز نزدیک بود.
تحقیقات اثبات کرد، میزان مرگ و میر در افرادی که در زندگی خود هدفی داشتند و هدفمند بودند، بسیار کمتر بود.
آن‌ها برای پی بردن به این مسئله یک پرسشنامه طراحی کرده و آن را در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دادند، پاسخ‌دهندگان با دادن اعداد 1 تا 6 به این سوالات درجه موافقت خود را با آن اعلام می‌کردند، به نحوی که هر چه این عدد بالاتر بود، نشان می‌داد، فرد در زندگی هدفمند است. آن‌ها پس از بررسی این پرسشنامه و زیر نظر گرفتن زندگی این افراد، به این نتیجه رسیدند که افراد هدفمند بیشتر عمل میکنند.
افراد هدفمند، شادتر هستند.
داشتن هدف باعث می‌شود از زندگی لذت ببریم، هدفگذاری در زندگی، شادی را برای ما به ارمغان می‌آورد. دنبال کردن هدف به زندگی ما معنا و شادی می‌بخشد. و افراد هدفمند احساس خوشبختی بیشتری دارند.
شادی و خوشبختی 5 رکن اساسی دارد:
- دوست داشتن خود
- داشتن معنا و کشف هدف زندگی
- مثبت اندیشی
- سلامت جسمی و روانی
- آزادی
همانطور که می‌بینید داشتن هدف، یکی از ارکان خوشبختی در زندگی است. ممکن است ما در بازه‌های زمانی موقتا سلامتی خود را از دست بدهیم، ولی از آنجائی که در زندگی خود هدفی داریم، تمام تلاش خود را می‌کنیم تا سلامتی خود را بدست‌آوریم، چرا که برای رسیدن به اهدافمان، در کنار تمام مهارت‌های نرم و سخت و سایر ابزارها به سلامتی هم نیاز داریم.
خب به بحث سلامتی رسیدیم، گفتیم برای رسیدن به هدف، برخورداری از سلامت جسمی و روانی از ملزومات است. اما رابطه سلامتی و هدفگذاری، یک رابطه دو سویه است. همانطور که برای رسیدن به اهداف به سلامتی نیاز داریم، سلامتی یکی از دستاوردهای زندگی هدفمند است. مفهوم ایکیگای به ما نشان داد، داشتن هدف و معنا در زندگی (یا همان دلیل وجودی) چقدر می‌تواند در سلامتی و طول عمر ما موثر باشد. در ادامه این مقاله از مجله بنیانگذار به تاثیر هدفگذاری بر سلامتی و تقویت سیستم ایمنی می‌پردازیم.
تاثیر هدفگذاری بر سلامتی
داشتن هدف در زندگی، کلید سلامتی و شادی است.
داشتن هدف در زندگی می‌تواند سلامت جسمی و روانی ما را ارتقاء دهد. هدفگذاری باعث می‌شود این احساس را داشته باشیم که فعالیت‌های ما ارزشمند هستند و می‌توانند کلیدی برای رسیدن به سالمندی سالم و موفق باشند.
آیا در زندگی هدفی دارید؟ پاسخ به این سوال می‌تواند کلید شادی و سلامتی در زندگی شما باشد. هر چه درباره مزایای هدفگذاری در زندگی بیشتر مطالعه می‌کنیم، بیشتر به اهمیت هدفگذاری در زندگی پی می‌بریم.
هدف می‌تواند به معنای این احساس باشد که کارهایی که در زندگی انجام می‌دهیم، ارزشمند هستند. وقتی هدفی داشته باشید احساس می‌کنید که انتخاب کرده‌اید مطابق ارزش‌ها و اهداف خود در زندگی عمل کنید. هدفگذاری به شما این احساس را می‌دهد که مسئول زندگی خود هستید.
لازم نیست این هدف، بزرگ باشد، فقط کافی است برای شما معنادار باشد. مثلا وفاداری به کسی که دوستش دارید. مهربانی، تربیت بچه‌ها، سفر رفتن، راه‌اندازی یا گسترش کسب‌وکار، ارتباط خوب و موثر با دوستان، همکاران، فرزندان. هدف هر چه که باشد، می‌توانید از مزایای آن در زندگی بهره ببرید.
مزایای هدفگذاری برای سلامتی
سلامتی
یکی از اثرات هدفگذاری در زندگی، مرتبط با مسئله سلامتی است. نگرش «زندگی ارزشمند است» با سلامتی بیشتر، شیوع کمتر بیماری‌های مزمن، درد مزمن کمتر، بروز کمتر افسردگی و آمادگی عملکرد بالاتر مرتبط می‌باشد. پس اگر میخواهید در سنین سالمندی نیز سلامتی بالایی را تجربه کنید، داشتن یک هدف صحیح در زندگی را فراموش نکنید. حتی هدف شما در زندگی می‌تواند یک لایف استایل مناسب، همراه با ورزش و تغذیه سالم باشد.
طول عمر
یکی دیگر از مزایای زندگی هدفمند که البته مرتبط با مسئله سلامتی نیز می‌باشد، این است که، در افرادی که در زندگی هدفی قوی دارند، مرگ و میر ناشی از همه عوامل مرگ و میر کمتر است. داشتن هدف همچنین احتمال مرگ زودرس را کاهش می‌دهد.
خواب بهتر
با مطالعه‌ای که روی افراد مسن انجام دادند، دریافتند افرادی که سطح معنا و هدف بیشتری در زندگی دارند، کیفیت خواب بهتری را تجربه میکنند. همچنین این افراد مشکلات مرتبط با خواب کمتری مانند آپنه خواب و سندروم پای بیقرار را تجربه میکنند. همانطور که می‌دانیم خواب ناکافی و با کیفیت پایین، مشکلات بسیاری را با خود به همراه دارد. پس اگر میخواهید خواب بهتری داشته باشید، هدفگذاری را فراموش نکنید.
کاهش خطر ابتلا به آلزایمر
یکی از نتایج شگفت‌انگیز زندگی هدفمند، کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر است. در واقع هدفگذاری، شرایط حافظه را بهبود می‌بخشد. در یک مطالعه که به مدت 7 سال در یک خانه سالمندان و بر روی 900 سالمند انجام شد، نشان داد هدف بیشتر در زندگی با نرخ بسیار کمتر از بروز بیماری آلزایمر همراه است.
سلامتی روان بهتر
یک مطالعه کوچک بر روی 77 نفر نشان داد؛ کسانی که احساس هدف وجودی و معنا در زندگی داشتند، علائم اضطراب و افسردگی کمتری از خود نشان می‌دادند. از این رو می‌توان به این نتیجه رسید که داشتن یک هدف قوی در زندگی می‌تواند به میزان زیادی، سلامت روانی فرد را بهبود ببخشد.
سلامت قلب بهتر
رندی کوهن، متخصص قلب و عروق، با مرور داده‌های مربوط به سلامت قلب و هدفگذاری در زندگی به این نتیجه رسید که افراد با احساس نداشتن هدف یا هدف پایین، با احتمال بیشتر در معرض سکته مغزی، حمله قلبی یا بیماری عروق کرونر قرار دارند. در مقابل افرادی که هدف قوی‌تری در زندگی دارند، با حوادث قلبی و عروقی کمتری مواجه بودند.
چرا هدفمند بودن به این اندازه بر سلامتی ما تاثیر گذار است؟
شاید بهترین نتیجه‌ای که می‌شود گرفت این است که اگر احساس کنید در زندگی هدف یا ماموریتی دارید، بهتر از سلامت خود مراقبت می‌کنید تا بتوانید ماموریت خود را انجام دهید.
البته تاثیرات احساس مثبت، احساس ارزشمندی و معنای وجودی، عمیق‌تر از این حرف‌هاست. یک زندگی هدفمند حتی تا سطح سلولی می‌توانند تاثیرات مثبت بگذارد. هر چه احساس هدفمندی و ارزشمند بودن قوی‌تر باشد، با اثرات منفی هورمون کورتیزول، هورمونی که می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن اثرات مخرب بگذارد، بیشتر می‌تواند مقابله کند.
