خاطره نویسی و فواید آن

با ارزش‌ترین دارایی ما انسان‌ها خاطراتی است که پشت سر گذاشته‌ایم و در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که خاطره نویسی چه تاثیری در خودشناسی دارد.

نمی‌دانم شما اکنون چند سال دارید؟ اما قطعا با بالا رفتن سن‌مان، درمی‌یابیم که برخی از اتفاقات فقط و فقط یک بار در زندگی‌مان رخ می‌دهند، برخی از آدم‌ها فقط یک بار از مسیر زندگی‌مان عبور می‌کنند و برخی از اتفاقات دیگر هیچ‌گاه تکرار شدنی نیستند.

سن‌مان که زیادتر شد،روزی به این نتیجه می‌رسیم که ای کاش از تک‌تک لحظات زندگی‌مان سطرها و صفحه‌ها خاطره می‌نوشتیم. تا زمانی که پس از سال‌ها دوباره هوس حضور در آن موقعیت را داشتیم، خاطراتی را بخوانیم که شاید سال‌ها است آن را فراموش کرده‌ایم و به سادگی آن موقعیت‌ها را لمس کنیم.

پس نوشتن خاطرات کار بسیار ارزشمندی است. زیرا انگار که ما داستان سرگذشت خودمان را با تمام اتفاقات تلخ یا شیرینی که پشت سر گذاشته‌ایم، می‌نویسیم. حتی بعضی از افراد آن قدر زندگی پر از چالش و هیجان انگیزی داشته‌اند که سرگذشت خود را چاپ می‌کنند و آن را در اختیار دیگران قرار می‌دهند.

اگر شما هم دوست دارید که نوشتن خاطره را شروع کنید اما دقیقا نمی‌دانید که باید از کجا آغاز کنید به شما توصیه می‌کنم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

خاطره نویسی چیست؟

خاطره‌ها در واقع بخشی از داستان و وقایع زندگی ما هستند که بعضی از آن‌ها آن قدر برای ما ارزشمند هستند که دوست داریم آن را در گوشه و کناری ثبت و ضبط کنیم تا هر زمان که آن را می‌بینیم و یا می‌خوانیم تصویر آن رویداد دوباره در ذهنمان تداعی شود.

روش‌های مختلفی برای ثبت و ضبط خاطره‌ها وجود دارد که امروزه شیوه‌هایی مانند عکس گرفتن یا فیلم گرفتن جایگزین نوشتن خاطرات شده است. دیگر کمتر کسی پیدا می‌شود که دفتر خاطرات خودش را در گوشه‌ای دور از دسترس بقیه پنهان کند و از ترس این‌که کسی خاطراتش را بخواند هزار بار جان به لب شود. اما هیچ روشی مانند روش خاطره‌نویسی شیرین و جذاب نیست و حتی گذشته از این‌ها خاطره‌نویسی مزایا و فواید زیادی دارد که در ادامه‌ی این مقاله حتما به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

خاطره‌نویسی به این معناست که فرد وقایع خوب و یا بدی را که تجربه کرده است، در جایی یادداشت کند تا هر زمان که دوباره آن را خواند تمامی آن وقایع در ذهنش مرور شود.

چرا خاطره نویسی مهم است؟

زمانی که از فواید خاطره نویسی آگاه ‌شویم، قطعا بدون هیچ تعللی نوشتن خاطره را شروع می‌کنیم. پس در این قسمت با اهمیت خاطره نویسی آشنا می‌شویم.

• خاطره نویسی ذهنمان را آزاد می‌کند و  باعث می‌شود که از شر افکار و یا خاطراتی که ذهنمان را درگیرکرده است، رها شویم.

زمانی که کلیه‌ی وقایع خوب یا بد و یا کلیه‌ی احساسات و عواطفی که در طول روز تجربه کرده‌ایم را روی کاغذ بیاوریم، ذهنمان آزاد می‌شود و از شر بسیاری از افکاری که ذهنمان را درگیر کرده است، رها می‌شویم. پس اگر ما هم جز افرادی هستیم که بروز یک اتفاق خوب یا بد ممکن است چند روزی فکرمان را درگیر کند و باعث شود از جنبه‌های مهم زندگیمان دور بمانیم. قطعا خاطره‌نویسی به ما کمک خواهد کرد که از شر این افکار خلاص شویم و ذهنمان را آزاد کنیم.

در کل نوشتن ذهن را آزاد می‌کند. چرا که مغز ما پرونده‌ی کارها و وقایع نیمه تمام در ذهنمان را باز نگه می‌دارد که به آن اثر زایگارنیک گفته می‌شود. اما زمانی که ما دست به نوشتن می‌بریم، مغز آگاه می‌شود که ما خودمان حواسمان به این کارهای نیمه تمام هست. چه برسد که این نوشتن خاطره‌نویسی باشد. چون در خاطره نویسی ما عواطف و احساساتمان را نیز وارد نوشته‌های خود می‌کنیم و حتی گاهی می‌نویسیم که در آن موقعیت بهتر بود چه کاری انجام دهیم و چه سخنی بگوئیم.

• خاطره نویسی یکی از روش‌های درمان بیمارهای روحی و روانی است.

بسیاری از روانشناسان معتقد هستند، ریشه‌ی بسیاری از بیماری‌های روحی و روانی ما به اتفاقات و وقایعی بر می‌گردند که در گذشته آن را پشت سر گذاشته‌ایم اما هنوز نتوانسته‌ایم آن را فراموش کنیم و یا با آن کنار بیاییم.

آن‌ها معتقد هستند خاطره نویسی یکی از روش‌هایی است که برای درمان بسیاری از بیماری های روحی و روانی می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد زیرا ما با نوشتن خاطرات و تجزیه و تحلیل کردن حوادثی که پشت سر گذاشته ایم، بهتر می‌توانیم با آن‌ کنار بیاییم و یا آن‌‌ها را فراموش کنیم.

• خاطره نویسی عصبانیت و ناراحتیمان را کم می‌کند و در رسیدن ما به آرامش تاثیر زیادی دارد.

قطعا تا به حال بسیار برایمان پیش آمده است که از بروز یک حادثه‌ی تلخ بسیار عصبانی و یا ناراحت شده باشیم. یکی از راهکارهایی که با استفاده از آن می‌توانیم، عصبانیت و یا ناراحتی خود را کنترل کنیم و به آرامش دست پیدا کنیم، این است که در مورد آن حادثه بنویسیم. ممکن است زمانی که در حال نوشتن آن واقعه هستیم گریه کنیم و یا از شدت عصبانیت کاغذ خود را مچاله کنیم،که این کارها باعث می‌شود عصبانیت ما فروکش کند و دوباره به آرامش دست پیدا کنیم.

• خاطره نویسی یکی از قدم‌های رسیدن به خودشناسی است.

زمانی که نوشتن خاطرات را شروع می‌کنیم، قطعا شگفت زده خواهیم شد زیرا با بررسی اتفاقات و وقایعی که در زندگیمان رخ داده است، متوجه می‌شویم که چه رفتارها و ویژگی‌های رفتاری اشتباهی داشته‌ایم که تا کنون از آن بی‌اطلاع بوده‌ایم و یا نسبت به آن بی‌توجه بوده‌ایم. در واقع ما زمانی که اقدام به نوشتن خاطرات خود و تجزیه و تحلیل آن می‌کنیم، می‌توانیم در مورد خودمان به شناخت دست پیدا کنیم.

خاطره نویسی ذهن ما را نسبت به خودمان آگاه‌تر می‌کند. و ما را به شناخت شخصیت اصلیمان نزدیک می‌کند. در واقع با نوشتن خاطرات، رفتارها و احساسات خود را در طی یک دوره ثبت می‌کنیم. و با مرور آن به خودشناسی بیشتری پی می‌بریم. نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی میکنیم و اگر قصد پیشرفت و توسعه‌ی فردی خود را داشته باشیم، نسبت به رفع نقاط ضعف خود و یا تقویت نقاط قوت خود می‌پردازیم.

• زمانی که ما شروع به خاطره نویسی می‌کنیم، به تدریج یاد می‌گیریم، اتفاقات را از چندین دیدگاه مختلف مورد بررسی قرار دهیم.

گاهی اوقات وقتی یک واقعه را روی کاغذ ثبت می‌کنیم، متوجه می‌شویم شاید آن قدرها هم که فکر می‌کردیم آن حادثه تلخ نبوده است و یا ممکن است گاهی متوجه شویم که نباید با دید حق به جانب به آن موضوع نگاه می‌کردیم و در آن شرایط عصبانی می‌شده‌ایم. زیرا که ما هم در بروز آن اتفاق مقصر بوده‌ایم. در نتیجه با نوشتن خاطرات، ما متوجه می‌شویم که در همه‌ی مسائل زندگی نباید تنها به یک دیدگاه محدود شویم، بلکه باید موضوعات را از چندین دیدگاه مختلف مورد بررسی قرار دهیم.

• با خاطره نویسی مهارت نویسندگی ما تقویت می‌شود.

یکی از بهترین گام‌ها برای شروع نویسندگی این است که در مورد وقایعی که هر روز آن را پشت سر می‌گذاریم، چند صفحه بنویسیم .

درست است که اکثر ما قصد نویسنده شدن نداریم، اما بهتر است این لطف را به خود بکنیم و خاطره نویسی را شروع کنیم. وقتی ما شروع به این کار می‌کنیم که در مورد وقایع روزانه‌مان بنویسیم به تدریج  نسبت به همه چیز دقیق‌تر و  بهتر نگاه می‌کنیم زیرا که می‌دانیم، باید در پایان روز آن را به ثبت برسانیم .

نوشتن مداوم خاطره‌ها باعث می‌شود که به تدریج ما در مهارت نوشتن تبحر پیدا کنیم و همین موضوع از ما نویسندگان حرفه ای می‌سازد.

• با خاطره نوشتن می‌توانیم، این وقایع را برای آیندگان به ثبت برسانیم:

نمی‌دانم تا به حال کتاب سینوهه پزشک مخصوص فرعون را مطالعه کرده‌اید یا نه؟

این کتاب زندگی‌نامه‌ی سینوهه و کلیه‌ی خاطرات و حوادثی است که از کودکی تا پایان عمر پشت سر گذاشته است .

نویسنده‌ی این کتاب آن قدر این خاطرات را دقیق و زیبا بیان کرده است که با خواندن آن می‌توانید تمامی آن وقایع را در ذهن خودتان به تصویر بکشید.

هدف از اشاره به این کتاب ذکر این نکته بود که ما با نوشتن خاطرات خود و چاپ آن در قالب کتاب می‌توانیم کلیه‌ی وقایعی که پشت سر گذاشته‌ایم را برای آیندگان توصیف کنیم. منظور از آیندگان میتواند خانواده‌ی ما، اطرافیانمان، نوه و نتیجه‌هایمان یا افراد غریبه باشد که البته با مطالعه‌ی خاطرات ما حس نزدیکی به ما خواهند داشت.

 ویژگی‌های یک خاطره ی خوب

بعضی از ویژگی‌هایی که در این قسمت از مقاله به آن پرداخته می‌شود برای زمانی است که بخواهیم خاطره‌ی خود و یا سرگذشت زندگیمان را به چاپ برسانیم. اما رعایت این نکات حتی در موردی که تنها خودمان خواننده‌ی خاطرات زندگی‌مان هستیم هم کاربرد دارد و باعث می‌شود که یادآوری آن خاطرات برایمان شیرین‌تر و دلنشین‌تر باشد.

• بیان احساسات

زمانی که می‌خواهیم در مورد یک روزی که پشت سر گذاشته‌ایم، خاطره بنویسیم. باید علاوه بر بیان اتفاقات و حوادث در مورد احساساتی که آن لحظه تجربه کرده‌ایم هم بنویسیم. این کار باعث می‌شود حتی اگر چندین سال بعد دوباره شروع به خواندن آن خاطره کنیم، بتوانیم به خوبی آن حوادث و حتی کلیه‌ی حس و حال و احساساتی که تجربه کرده‌ایم را به خاطر بیاوریم.

• بیان حتی ریزترین جزئیات

یکی دیگر از مواردی که باعث می‌شود، یک خاطره‌ی عالی داشته باشیم، رعایت این است که در خاطرهای‌مان حتی به ریزترین جزئیات و اتفاقات هم اشاره کنیم. با این کار قطعا به شکل بهتری می‌توانیم آن خاطره را به یاد بیاوریم و تمام محیط آن زمان را حس کنیم.

• مشخص بودن زمان و مکان :

بهتراست به طور دقیق به زمان بروز آن اتفاق و حتی مکانی که آن حادثه در آن رخ داده است، اشاره کنیم. ممکن است بعد از چند سال منزل یا شهر یا حتی کشور دیگری را برای ادامه‌ی زندگی انتخاب کنیم. ذکر موقعیت مکانی با جزئیات لذت مطالعه‌ی آن را بیشتر می‌کند.

• نوشتار روان و قابل فهم:

یکی از ویژگی‌هایی که یک خاطره‌ی خوب باید از آن برخوردار باشد این است که باید نوشتار آن روان و قابل فهم باشد.

در واقع ما باید طوری به توصیف آن واقعه بپردازیم که علاوه برخودمان برای دیگران هم قابل فهم باشد. البته این مورد بیشتر در مواردی کاربرد خواهد داشت که بخواهیم خاطرات و زندگینامه‌ی خود را به چاپ برسانید.

• لحن صمیمانه

بهتر است که خاطراتمان را به شکل صمیمانه‌ای بنویسیم: اگر قصد داشته باشیم که خاطرات و سرگذشت زندگیمان را به چاپ برسانیم. باید سعی کنیم که خاطراتمان را به شکل صمیمانه‌ای بنویسیم که این کار باعث جذب و لذت بردن خودمان یا دیگر خواننده‌گان از آن می‌شود.

• لحن هیجان انگیز

بهتر است، طوری وقایع را مطرح کنیم که برای خواننده هیجان انگیز باشد. یکی دیگر از ویژگی‌هایی که به جذابیت خاطره‌ی ما می‌افزاید این است که طوری آن خاطره را مطرح کنیم که برای خواننده مهیج و جذاب باشد.

توصیه‌ها و راهکارهایی برا شروع خاطره نویسی

شاید بارها دفتر خاطرات خود را برداشته‌ایم که شروع به خاطره‌نویسی کنیم. اما دقیقا نمی‌دانسته‌ایم که باید چه طور و از کجا آغاز کنیم. اکنون در این قسمت از مقاله به راهکارهایی اشاره می‌کنیم که با استفاده از آن بتوانیم شروع به خاطره‌نویسی کنیم:

1. یکی از قدم‌هایی که برای شروع خاطره‌نویسی می‌تواند به ما کمک کند این است که در مورد خاطرات کودکی و البته خاطراتی که تا کنون پشت سر گذاشته‌ایم، بنویسیم. این کار علاوه بر این‌که می‌تواند برای شروع خاطره نویسی خوب و کاربردی باشد، می‌تواند باعث شود که ذهنمان از خاطرات گذشته و زخم‌ها و درد‌هایی که تاکنون متحمل شده‌ایم، رها شود.
2. باید سعی کنیم در اولین فرصت خاطراتمان را ثبت کنیم چرا که اگر زمان زیادی از آن بگذرد، آن اتفاق در ذهن ما کمرنگ می‌شود و ممکن است حتی بعضی از جزئیات مهم آن را از یاد ببریم. پس بهتر است که در اولین فرصت خاطراتمان را ثبت کنیم.
3. بهتر است خاطراتمان را به صورت مدام بنویسیم: ممکن است بعد از چند روز از نوشتن خاطرات خسته شویم و دیگر به این کار ادامه ندهیم. اما نوشتن خاطرات واقعا کار چندان زمان بری نیست. کافی است تنها 30 دقیقه از روز را به این کار اختصاص دهیم و هر روز به صورت مدام این کار را تکرار کنیم زیرا که اگر چند روزی از نوشتن خاطرات دست بکشیم، دوباره شروع کردن آن کار دشواری است. بهترین زمان برای خاطره نویسی 30 دقیقه قبل از خواب است، که هم کار مهمی برای انجام نداریم و هم با نوشتن خاطرات خواب بهتر و با کیفیت‌تری را تجربه خواهیم کرد.
4. ما علاوه بر این‌که می‌توانیم از دفتر خاطرات برای ثبت وقایع روزانمان کمک بگیریم، می‌توانیم از ابزار های دیگری مثل قسمت یادداشت‌های تلفن همراه، بولت ژورنال یا برنامه‌ی word برای این کار استفاده کنیم. اما سعی کنید فقط و فقط خاطراتتان را با خودکار و دفترچه‌ی خاطرات مکتوب کنید. بیشترین میزان تاثیر در نوشتن است. بهتر است که در همین ابتدای کار آن وسیله‌ای را برای ثبت وقایع روزانه‌یمان انتخاب کنیم که با آن راحت‌تر هستیم و  بهتر می‌توانیم با آن خاطره بنویسیم. دفتر خاطرات شما باید متفاوت از دیگر دفاتر یاداشت شما باشد. سعی کنید آن را نفیس انتخاب کنید تا همیشه مشخص و برایتان قابل احترام باشد.
5. ممکن است شروع خاطره نویسی برای ما کار دشواری باشد، پس می‌توانیم در شروع کار به جای این‌که خاطره بنویسیم. هر روز یک لیست از چیزهایی که باعث خوشحالی یا ناراحتی‌مان شده است، بنویسیم. این راهکار قطعا باعث می‌شود که به مرور زمان خاطره نویسی برایمان تبدیل به کار راحت‌تری شود.

سخن پایانی

بعضی از لحظه‌های زندگی آن‌قدر زیبا و ارزشمند هستند که باید به طور دقیق ثبت شوند تا هیچ‌گاه از ذهنمان پاک نشوند. پس بهتر است که از لحظات ارزشمند و زیبای زندگیمان و البته گاهی از اتفاقات تلخی که پشت سر گذاشته‌ایم، خاطره بنویسم تا هر زمان که دلمان تنگ شد، بتوانیم دوباره آن را به خاطر بیاوریم. پس بهتر است هرچه زودتر خاطره نویسی را شروع کنیم و لحظات زیبای خود را به ثبت برسانیم.